Lototo

In de (proces)industrie gebeuren regelmatig ongevallen en bijna ongelukken als de (proces)installatie of machine is uitgeschakeld voor onderhoud of reparatie. Om deze werkzaamheden veilig uit te kunnen voeren is het noodzakelijk dat de betreffende installatie helemaal uit staat en niet meer kan worden opgestart voordat het werk helemaal klaar is.

Lock Out – Tag Out – Try Out (LOTOTO), Of in goed Nederlands: Stopzetten en Vergrendelen – Labellen – Controleren, is een veiligheidsprocedure die ervoor zorgt dat deze procedure ook echt wordt toegepast. De LOTOTO procedure richt zich dan ook initieel op het beschermen van mensen die de werkzaamheden moeten uitvoeren. De procedure is niet een theoretisch stappenplan, maar hiermee creëer je een "waterdichte", veilige werkomgeving voor de onderhoudsmedewerker of monteur door ervoor te zorgen dat inschakelen of opstarten van de installatie of apparatuur tijdens de werkzaamheden niet mogelijk is.

Waarom LOTOTO?

Uiteraard weet iedereen wat je moet doen en hoe je veilig werkt als je onderhoudswerkzaamheden of reparaties uitvoert. Maar hoe weet je dat een collega niet per ongeluk het apparaat weer aanzet terwijl je met de werkzaamheden nog bezig bent? Hier gaat het vaak mis. Een operator of andere monteur heeft niet in de gaten dat er nog iemand aan het sleutelen is en zet de machine, pomp of installatie weer aan.

Met LOTOTO worden dit soort ongevallen voorkomen. Deze procedure zorgt ervoor dat jij of een collega niet het slachtoffer worden van de vergissing, onachtzaamheid of zelfs onkunde van anderen.

Volgens de wet is in eerste instantie je werkgever verplicht om ervoor te zorgen dat onderhoudswerkzaamheden veilig kunnen worden uitgevoerd. De Machinerichtlijn uit die wet- en regelgeving beschrijft de maatregelen die de fabrikant moet nemen om veilig te kunnen werken aan een uitgeschakelde machine of installatie.

LOCK OUT – TAG OUT – TRY OUT

Na het afschakelen (isoleren) moet de energiebron worden vergrendeld (Lock Out). Vervolgens wordt een label aangebracht met de persoonlijke gegevens (Tag Out), waarna gecontroleerd moet worden of de energiebron daadwerkelijk veilig is gesteld (Try Out). Dit kan bijvoorbeeld door het meten van de spanning, druk of temperatuur.

Hoe werkt LOTOTO?

Een LOTOTO-procedure bestaat uit de volgende stappen:

1. Werkvoorbereiding:

   1. inventariseer alle energiebronnen en bedieningselementen (zoals kleppen, schakelaars, stroomonderbrekers en stekkers, riemen of snaren) en bepaal hoe de installatie geïsoleerd moet worden van de energiebronnen. Leg dit vast in een instructie;

   2. Informeer alle betrokken medewerkers over de benodigde Lock out;

   3. Zorg dat alle operationele werkzaamheden aan de installatie worden gestaakt;

   4. Bepaal welke acties noodzakelijk zijn vanuit de centrale bedienruimte om gereed te zijn voor de Lock Out;

2. Lock Out

   1. Stop de installatie volgens de normale stop procedure;

   2. Isoleer de installatie van alle energiebronnen door middel van de energiecontrolepunten: b.v. stroomtoevoer uitschakelen, leidingen leegmaken en spoelen, leidingen drukloos maken, afsluiters dicht zetten, steekflenzen plaatsen, riemen of snaren verwijderen. Ook deze isolatiewerkzaamheden zijn risicovol. Zorg voor de juiste veiligheidsmaatregelen!

   3. Maak de installatie vrij van opgeslagen energie: b.v. reststroom gecontroleerd laten wegvloeien, restdruk aflaten, installatie laten afkoelen, restproduct opruimen;

3. Tag out

   1. vergrendel alle energiecontrolepunten in de uit- of dichte stand en markeer deze.

   2. Elke betrokken LOTOTO-geautoriseerde plaatst zijn eigen slot en label. Het label vermeldt het equipmentnummer, de datum en de naam van de betrokkene;

4. Try Out

   1. draag er zorg voor dat medewerkers geen gevaar lopen en start de installatie om na te gaan of de installatie dankzij de isolatie en Lock out niet gestart kan worden. Zet de installatie daarna weer in de uit stand;

   2. Voer de onderhouds-/reparatiewerkzaamheden uit;

5. Tenslotte

   1. Als de onderhouds-/reparatiewerkzaamheden klaar zijn informeer je alle betrokkenen over het weer in bedrijf nemen van de installatie;

   2. Elke LOTOTO-geautoriseerde verwijdert zijn eigen sloten en labels.

   3. Alle gereedschappen worden opgeruimd.

   4. Alle schakelaars, afsluiters en mechanische aandrijvingen worden in de operationele positie gezet en de installatie wordt gestart volgens de normale startprocedure.

Er komt dus nogal wat kijken bij deze procedure. Daarom is het belangrijk om iedereen die met het proces te maken heeft, bij de implementatie te betrekken. Betrokkenheid is hierbij namelijk erg belangrijk. Geef er bekendheid aan met campagnes, bijeenkomsten en toezicht. Een bepaalde tijd na de invoering moet de LOTOTO-procedure, de werkinstructies en de werkwijze worden geëvalueerd en eventuele verbeterpunten worden doorgevoerd.

SAFY®

In het LOTOTO thema van SAFY® vind je een viertal levels die je uitdagen de procedure uit te voeren.